Bara Sistemleri Hakkında Genel Bilgiler
10 Mart 2023 Cuma
Günümüzde bara sistemlerinde iletken olarak iki metalden biri tercih edilmektedir. Bunlar bakır ya da alüminyumdur. Ağırlık haricindeki diğer tüm özellikler bakırın daha iyi bir iletken olarak tercih edilme sebebidir. Ayrıca alüminyuma göre daha düşük kesitlerde daha yüksek akım taşıma kapasitesi sebebiyle, bakır baralar kullanarak dağıtım barası için ihtiyaç duyulan alandan tasarruf edilebilir, buda önemli bir özelliktir.
Bara Dizaynında Dikkat Edilmesi Gereken Genel Parametreler
Bir busbar seti dizayn ederken, tasarımcı birçok parametreyi göz önünde bulundurmalıdır;
Elektriksel Olarak; Bir bara ya da bara seti, istenilen akım için uygun kapasitede olmalı ve gerilim düşümüne sebep olacağı göz önünde bulundurulmalıdır. Bunun için “Bakır Baralarda Sürekli Yüklenme Akımı” çizelgesinden faydalanılabilir.
Mekanik Olarak; Baraların kesiti ve mekanik dayanımı, kütlesine ve kullanım şekline bağlıdır.
Skin Efekti; Akımın baranın dış çevresinde yoğunlaşmasına sebep olan bir etkidir. Bu durum baranın kalınlığına, genişlik/kalınlık oranına, bara malzemesinin rezistansına ve frekansına bağlıdır. Dikdörtgen şeklindeki bir baranın skin efekt katsayısına bakıldığında, genişlik/kalınlık oranı yüksek olan baraların tercih edilmesi daha avantajlı olur. Aynı kesitsel alana sahip baralarda, yüzeyi büyük olanın tercih edilmesi, soğuma ve daha düzgün bir akım yoğunluğu açısından önemlidir.
İyi Bara Bağlantısı Yapmak İçin Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
1) Temas Yüzeyleri: Bara yüzeyleri temas ettirilmeden önce iyice temizlenmeli , oksitsiz ve yağsız olmalıdır.
2) Üst üste gelen baraların yüzey yüksekliği (H), tali baranın kalınlığının 5 katından az olmamalıdır.
3) İhtiyaç Duyulan Sıkma Kuvveti (F), yüzey alanı (S) ve optimize edilmiş sabit k = 2,5 dN/mm2 ile doğru orantılıdır.
4) Sıkma Torkunun hesaplanması: Çinko kaplı bikromatlanmış 8,8 kalite civata kullanılmalıdır. Civataların altına düz ve tırtıklı rondela yerleştirimelidir. Sıkma işlemi tork anahtarı ile gerçekleştirilmelidir.
Çinko kaplama demirli metallerin atmosferdeki oksijen ve su buharının aşındırıcı etkisinden korunmasını sağlar. Galvanizlenmiş parçadaki demirin havayla temas etmesini önler, kaplama demir içeren metali ortaya çıkaracak şekilde çatladığında, kırığı çevreleyen çinko, demir için bir tür katot koruması sağlar. Kimyasal açıdan paslanma, metalin yüzeyinde karmaşık demir oksitlerinin oluşmasıdır. A çinko, demirden daha elektropozitiftir. Yani başka bir elementle kimyasal tepkimeye girerek,kolayca değerlik elektronlarını yitirebilir. İçinde demir bulunan metalle elektiriksel temasın sağlanması halinde, çinko kaplama, atmosferdeki su ve oksijenin ilk hedefi olacaktır.Ayrıca çatlak küçükse, çinkonun aşınma ürünleri bu yarıkları doldurur.
Kromat kaplama, krozyana karşı direnci artırma ve boyanacak malzemelerde boyanın yüzeye yapışması artırmak için kimyasal yolla bir film tabakası oluşturma işlemidir. Film tabakasının kalınlığı arttıkça krozyon direnci ve elektriksel kontak direnci artar.
5) Sertlik derecesi 8,8 denildiğinde: Tam sayı kısmı 8 malzemenin çekme mukavemetini açıklar ve 8 x 100 = 800N/mm2 olarak hesaplanır. - Ondalıklı kısımı 0,8 ise gerilme sınırını (orantısız uzama gerilmesi denir) açıklar ve çekme mukavemeti x 0,8 = 800 x 0,8 = 640N/mm2 olarak hesaplanır.